De belangrijkste verzameling genetische instructies die we allemaal krijgen, komt uit ons DNA, doorgegeven door generaties. Maar de omgeving waarin we leven kan ook genetische veranderingen veroorzaken. Dat staat in een publicatie in het blad Science.

Vorig jaar ontdekten onderzoekers dat dit soort genetische veranderingen in het milieu bij dieren kunnen worden doorgegeven voor maar liefst 14 generaties. In dit geval een dynastie van C. elegans nematoden (rondwormen). Om te bestuderen hoe lang de omgeving een stempel kan drukken op genetische expressie, heeft een team onder leiding van wetenschappers van de European Molecular Biology Organization (EMBO) in Spanje genetisch gemanipuleerde nematodenwormen gebruikt die een transgen voor een fluorescerend eiwit dragen. Wanneer geactiveerd, zorgde dit gen ervoor dat de wormen gloeiden onder ultraviolet licht. Vervolgens schakelden ze dingen uit voor de nematoden door de temperatuur te veranderen.

Slome kerstlampjes
Toen het team nematoden op 20 ° Celsius (68 ° F) bewaarde, maten ze de lage activiteit van het transgen – wat betekende dat de wormen nauwelijks gloeiden. Maar door de wormen naar een warmer klimaat van 25 ° C te verplaatsen, lichtten ze plotseling op als kleine, slome kerstlampjes, wat betekende dat het fluorescentie-gen veel actiever was geworden. Hun tropische vakantie duurde echter niet lang. De wormen werden naar een koelere omgeving gebracht om te zien wat er met de activiteit van het fluorescentiegen zou gebeuren. Verrassend genoeg bleven ze fel gloeien, wat suggereert dat ze een ‘milieugeheugen’ van het warmere klimaat behouden – en dat het transgen nog steeds zeer actief was. Bovendien werd die herinnering doorgegeven aan hun nakomelingen voor zeven fel gloeiende generaties, die geen van allen de warmere temperaturen hadden ervaren. De babywormen erfden deze epigenetische verandering door zowel eieren als sperma.

Mensen
Overerfde effecten bij mensen zijn moeilijk te meten vanwege de lange generatietijden en de moeilijkheid met nauwkeurige registratie. Maar sommige onderzoeken wijzen erop dat gebeurtenissen in ons leven inderdaad de ontwikkeling van onze kinderen en misschien zelfs van kleinkinderen kunnen beïnvloeden – en dit allemaal zonder het DNA te veranderen. Studies hebben bijvoorbeeld aangetoond dat zowel de kinderen als de kleinkinderen van vrouwen die de Nederlandse hongersnood van 1944-45 hebben overleefd, een verhoogde glucose-intolerantie op volwassen leeftijd bleken te hebben. Andere onderzoekers hebben ontdekt dat de afstammelingen van Holocaust-overlevenden lagere niveaus van het hormoon cortisol hebben, waardoor uw lichaam terugkeert na een trauma. De bevindingen werden gepubliceerd in Science.